Klokkenluiderswet en jouw kmo – ben je voorbereid?

In februari trad de nieuwe wet rond klokkenluiders in werking. Een ‘klokkenluider’ is iemand (zowel werknemer als derde), die binnen een organisatie wantoestanden aan de kaak stelt, vaak met risico’s voor de eigen positie of carrière. Deze nieuwe wetgeving beschermt hen hiertegen. 

 

Deze veranderingen worden nu realiteit voor kleinere bedrijven. Hierdoor zijn ook kmo’s verplicht tot het opzetten van een intern meldingskanaal. 

 

Een overzicht van de belangrijkste punten: 

• Uitbreiding naar kmo’s:  

Als je bedrijf tussen de 50 en 249 werknemers heeft, moet je vanaf 17 december 2023 een intern meldingskanaal opzetten. Voor bedrijven met 250 werknemers of meer is dit al verplicht sinds 15 februari 2023. 

 

• Details van het interne meldingskanaal:  

De wet specificeert niet hoe het interne meldingskanaal eruit moet zien, maar stelt dat het mogelijk moet zijn om zowel schriftelijk als mondeling een melding te doen. Dit kan digitaal, telefonisch of op een andere manier. Je kan dit als bedrijf ook outsourcen aan een externe dienstverlener. De werkgever beslist zelf ook of het meldingskanaal enkel toegankelijk is voor werknemers, of ook voor derden.  

Weet dat er ook externe meldingskanalen bestaan, opgezet binnen de bevoegde autoriteiten (bv. de diverse Federale overheidsdiensten en andere overheidsinstanties, waaronder de RIZIV, RVA, RSZ en SIOD). 

 

• Niet-anonieme melding bij kmo’s: 

Als je werkt voor een kmo, en je wilt iets melden, moet je dit doen zonder anoniem te zijn. Je naam zal dus bekend zijn bij de persoon of dienst die te meldingen ontvangt. Dat gezegd zijnde, zal je identiteit wel vertrouwelijk blijven en dus niet gedeeld mogen worden met derden (bv. andere personeelsleden).   

 

• Anonieme melding bij grotere bedrijven: 

Als het bedrijf waar je werkt 250 werknemers of meer heeft, kun je ervoor kiezen om iets te melden zonder je naam te geven (anoniem). 

Ook al is het voor kmo's niet verplicht om anonieme meldingen toe te staan, mogen ze dit wel doen als ze willen. 

 

• Bescherming en sancties 

Klokkenluiders genieten een uitgebreide bescherming tegen alle mogelijke vormen van represailles en ongunstige behandeling (ontslag, degradatie, negatieve evaluaties, schorsing, terechtwijzing, etc.).  

Bij bewezen represailles of ongunstige behandeling, kan de werkgever veroordeeld worden tot 18 tot 26 weken loon, en eveneens tot administratieve of strafrechtelijke sancties (voor niet-loontrekkende slachtoffers wordt de schadevergoeding gelijkgesteld aan de werkelijk geleden schade). 

 

• Actiepunten voor jouw kmo 
  • Zet een intern meldingskanaal op binnen je onderneming 
  • Implementeer de regels omtrent klokkenluiders binnen je organisatie (bv. via een klokkenluiderpolicy) waarin de rechten en plichten van alle partijen worden uitgelegd.  
  • Overleg hierbij met de sociale partners binnen jouw organisatie. 
  • Zorg dat alle werknemers op de hoogte zijn van de interne en externe meldingskanalen. 
  • Bescherm de identiteit van de klokkenluider en andere betrokkenen. 
  • Verwerk persoonsgegevens conform de wet. 
  • Reageer binnen 7 dagen op interne meldingen en geef binnen 3 maanden feedback. 
  • Houd een register bij van alle interne meldingen. 

 

Met de deadline in zicht is het van groot belang dat je stappen onderneemt om aan deze nieuwe eisen te voldoen. Deze wetgeving bevordert een cultuur van transparantie en eerlijkheid binnen organisaties, zorg dat je voorbereid bent. 

 

Heb je hierover nog vragen, of kan je nog extra hulp gebruiken? Contacteer ons via legalpartners@attentia.be