Zomertijd? Waarom we straks enkel voor het winteruur mogen kiezen

Zomertijd of wintertijd? Het is een keuze die de lidstaten van de Europese Unie binnenkort mogen maken. Het Europees Parlement wil dat het tegen 2021 gedaan is met die uursveranderingen twee keer per jaar. Zelf raden ze de zomertijd aan, een optie die ook bij de publieke opinie natuurlijk populair is. En toch is het veel logischer dat we straks voor de permanente wintertijd kiezen.

Dit weekend is het weer zover: we schakelen om 2 uur over op de zomertijd. Een volledig uur minder slapen, en heel wat onder ons dragen dit de komende dagen met zich mee. Gemiddeld duurt het een week om je echt aan te passen aan het zomeruur. Bovendien zijn de risico’s intussen gekend. Maandag zal het aantal verkeersongevallen vermoedelijk weer pieken. Volgens statistieken gebeuren er tot twee keer meer ongelukken op de eerste werkdag van de zomertijd.

Aan de ene kant is het voor chauffeurs lastig dat het plots weer een uur langer donker is. En aan de andere kant is iedereen gewoon meer vermoeid. Die uursverandering is immers een aanslag op ons slaappatroon. Dat leidt bovendien vaak tot een hogere bloeddruk en tot een ontregelde hormonenbalans. Op het werk kan iedereen maandag ook meer stress dan gewoonlijk ervaren.

Ons bioritme geraakt helemaal in de war door zo’n uursverandering. We zien bijvoorbeeld bij ploegenarbeiders ook dat hun steeds wisselende shiften een impact hebben op hun bioritme en op hun gezondheid. De zomertijd beïnvloedt echter de volledige bevolking.

Chaos na afschaffing?

Daarom is het belangrijk dat we de wissel tussen zomer- en wintertijd afschaffen. Twee keer per jaar met de klok spelen is gewoon te schadelijk voor ons bioritme. Het voorstel ligt al een tijdje op tafel, en net voor de verkiezingen heeft het Europees Parlement beslist dat 2021 de einddatum voor die uursverandering moet zijn. Hoewel een definitieve beslissing pas na de verkiezingen moet worden genomen, lijkt het laatste uur van de zomer- en wintertijd toch geslagen.

Het blijft wel de bevoegdheid van de lidstaten zelf om te kiezen tot welke tijdzone ze horen. Dus tenzij er een consensus wordt bereikt, zou het zomaar kunnen dat iedereen z'n zin doet. Op zich is dat uiteraard een beetje absurd, want op die manier dreigt het een chaotisch boeltje te worden. Zo zou het kunnen dat Nederland of Frankrijk plots in een andere tijdzone dan België zitten. Er zal dus op z'n minst overleg moeten worden gepleegd. Er waren al stemmen die stelden dat ons land hiervoor met Nederland rond de tafel zou gaan zitten.

Sommige landen zouden de keuze via een referendum aan het volk kunnen voorleggen, maar dat is niet de beste manier om de knoop door te hakken. Uiteraard zijn we geneigd om voor de zomertijd te kiezen, omdat het dan ’s avonds langer licht blijft en we dit associëren met terrasjes. Ook in ons land zou de zomertijd het waarschijnlijk met gemak halen bij een volksraadpleging.

Vreemd genoeg lijkt ook het Europees Parlement de zomertijd aan te raden, want vanuit een zuiver wetenschappelijk standpunt is het gewoon logisch dat we permanent voor het winteruur zouden kiezen.

Het winteruur

Het belangrijkste voordeel van het winteruur is dat het dan ’s morgens vroeger licht is. Zeker de schoolgaande jeugd heeft er veel baat bij dat de zon een uurtje vroeger opkomt. Er zullen ook minder ongevallen op de weg gebeuren.

Natuurlijk is het een nadeel dat het ’s avonds altijd een uur sneller donker zal zijn. Maar zo erg is dat niet. We worden dan in de late uurtjes minder lang blootgesteld aan blauw licht, wat ervoor kan zorgen dat we sneller in slaap zullen vallen. Hoe langer het licht blijft, hoe later ons lichaam het slaaphormoon melatonine begint aan te maken.

Uiteraard speelt kunstmatig licht ook een rol in ons slaapritme, maar dat kunnen we voor een groot stuk oplossen door op de middag een kwartier naar buiten te gaan. Dan krijgen we een piek aan natuurlijk blauw licht, waardoor de invloed van kunstmatig licht aanzienlijk zal worden beperkt.

Biologisch gezien zouden we eigenlijk nog een stapje verder moeten gaan en de klok na de zomer permanent twee uur terugdraaien. Dan lopen we gelijk met de astronomische klok. Het Verenigd Koninkrijk en Portugal zitten altijd een uurtje vroeger dan wij, omdat ze op de nulmeridiaan liggen. Om 12 uur bereikt de zon haar hoogste punt. Bij ons is dit dus om 13 uur, want ook België ligt binnen de zone rond die meridiaan.

Ook de Duitse Vereniging voor Slaaponderzoek en Slaapgeneeskunde (DGSM) vindt het winteruur de juiste keuze. Zij redeneren dat we dan simpelweg op minder dagen moeten opstaan, terwijl het buiten nog pikdonker is. Hopelijk zal dit Duitsland en andere landen ertoe aanzetten om de stem van de wetenschap te laten spreken.

Bereid je voor op het zomeruur

Het is in elk geval wel positief dat een grote stap in de richting van afschaffing is gezet. Maar nu kunnen we er helaas nog niet onderuit. Dit weekend draaien we de klok opnieuw een uurtje vooruit, waardoor het volgende week 's morgens plots weer wat langer donker zal blijven. Voor ons bioritme is de switch naar de zomertijd de zwaarste van de twee. Gelukkig zijn er wel een paar dingen die je kunt doen om de aanpassing vlotter te laten verlopen.

Het helpt zeker als je de dagen voordien iets vroeger gaat slapen. En je kunt jezelf best verplichten om meteen op te staan wanneer de wekker rinkelt, zodat je voor het nodige licht en geluid kunt zorgen. Het is zelfs een goed idee om risicovolle taken een paar dagen of een week uit te stellen. Vergelijk het met een jetlag waarvan je toch even moet bekomen.

In oktober schuiven we de klok na een hopelijk deugddoende zomer weer naar het winteruur. En hopelijk mogen we dat over twee jaar dus een laatste keer doen ...

Meer informatie

Voor meer informatie kan u ons altijd contacteren via attentia@allcolorsofcommunication.com of 052 55 33 26.

Over Attentia

Attentia gelooft dat gelukkige mensen de drijvende kracht zijn achter elke succesvolle onderneming. Daarom biedt Attentia bedrijven, kmo’s en zelfstandigen producten en diensten aan op vlak van Payroll en HR en op vlak van Preventie & Bescherming en Well-being. Deze geïntegreerde aanpak levert haar klanten een krachtig HR & Well-being beleid dat leidt tot succes.

Met meer dan 670 medewerkers, verdeeld over 40 kantoren in Vlaanderen, Brussel en Wallonië staat Attentia ten dienste van haar 15.000+ klanten. Meer informatie vindt u op www.attentia.be