Hoe als preventieadviseur anticiperen op anderstalige derden op de werkvloer?

17 sep 2019

Een cocktail van maatschappelijke trends zorgt ervoor dat hoofdcontractoren verplicht worden om ver van huis op zoek te gaan naar tijdelijke personeelsleden die hun eigen onderbezetting en piekbelastingen kunnen opvangen. Wat betekent deze evolutie concreet voor de arbeidsveiligheid op onze werkvloer? En hoe moet je als preventieadviseur hierop anticiperen?

Identificeren van heersende veiligheidscultuur bij anderstalige subcontractorfirma

Het begrip "veiligheidscultuur" geeft aan hoe er met veiligheid wordt omgegaan in een organisatie. Beleid en procedures, maar bovenal ook attitudes, meningen en (het gebrek aan) reactie op onveiligheid maken deel uit van de veiligheidscultuur van een organisatie.

Anderstalige subcontractorfirma's die geen affiniteit hebben met de hoge veiligheidseisen in West-Europa komen vaak in conflict met de vele opgelegde procedures, welzijnswetgeving en veiligheidsvoorschriften. De preventieadviseur kan hierop anticiperen door:

het voorafgaandelijk opvragen van een veiligheidscertificaat op ondernemingsniveau;
het voorafgaandelijk (ter plaatse) (laten) auditeren van de activiteiten en de heersende veiligheidscultuur van de subcontractorfirma. Het auditeren van de veiligheidscultuur kan worden uitgevoerd via standaard checklists die op de markt (vrij) beschikbaar zijn.

GAP-analyse maken tussen aangeboden veiligheidscultuur van onderaannemer en eigen veiligheidscultuur

Voorafgaand aan de werken is het wenselijk om via een checklist na te gaan of er een lacune is tussen de veiligheidscultuur van de anderstalige hoofd/subcontactor en de eigen veiligheidscultuur. Vaak zit deze lacune in bepaalde opleidingen, in keuringen van arbeidsmiddelen, in geneeskundige onderzoeken van medewerkers (voor het uitvoeren van risicovolle taken/veiligheidsfuncties).

De preventieadviseur kan hierop tijdig anticiperen door het uitvoeren van deze GAP-analyse in samenwerking met de preventiedienst van de hoofd/subcontractor. Door het tijdig detecteren en benoemen van deze verschillen is er vóór aanvang van de werken nog voldoende tijd om bepaalde onderdelen bij te laten sturen.

Borgen van onthaal en instructie

Opdrachtgevers en hoofdcontractorbedrijven hechten er belang aan om de eigen onthaalprocedure, de informatie over de aanwezige gevaren en risico's, alsook de basis-instructies zoveel als mogelijk in de landstaal van de subcontractorfirma te voorzien. De achterliggende idee is dat mensen in hun eigen landstaal de inhoud van de poortinstructie beter begrijpen en daardoor ook onthouden.

Dit model heeft echter zijn limieten. De onthaalprocedure kan niet eindeloos worden vertaald (vaak worden technische vaktermen door vertaalbureaus anders geïnterpreteerd en/of vertaald) en actueel gehouden.

De preventieadviseur kan hierop anticiperen door:

een visuele onthaalinstructie te voorzien, zonder te veel woorden. Via een vragenlijst (in hun eigen moedertaal) moeten de contractoren via wandpanelen of via een aantal slides ontdekken wat het juiste antwoord is;
contractueel opleggen dat er vanaf een bepaalde werfbezetting anderstaligen tolken aanwezig zijn ter vertaling van de poortinstructie en de vragen;
via de vereiste communicatielijnen (zie hieronder) die de veiligheidsinformatie vertalen naar hun eigen medewerkers.

Borgen van veiligheidscommunicatie op werkvloer

Samenwerken betekent elkaar kunnen aanspreken, informatie uitwisselen, reageren op bepaalde situaties… dit kan enkel en alleen als alle betrokkenen op de werkvloer elkaar kunnen begrijpen.

De preventieadviseur kan hierop anticiperen door :

de hoofdcontractor vóór de aanvang van de werken een communicatieplan te laten opstellen waarin overzichtelijk wordt weergegeven hoe de communicatielijnen zijn geborgd tot op het niveau van de werkvloer (zie bijgevoegd model);
anderstaligen, die het Nederlands, Frans, Duits of Engels (minimaal) begrijpen te voorzien van een bepaalde helmsticker zodanig dat visueel kan worden weergegeven wie onmiddellijk kan worden aangesproken.

Conclusie

Het inschakelen van anderstaligen op de werkvloer vraagt om zeer preventieve maatregelen en zou eigenlijk deel moeten uitmaken van de risicoanalyse van de hoofdcontractor en/of opdrachtgever. Goede, transparante en duidelijke veiligheidscommunicatie op de werkvloer is en blijft essentieel in de strijd tegen incidenten/ongevallen.

Bijlage: Communicatieplan