De coronavaccinatie: wat we op dit moment al weten

Edelhart Kempeneers, Medische directeur bij Attentia

Raapleeg de website van Sciensano voor alle actuele informatie >
 

We kunnen van start met de eerste vaccinaties tegen het coronavirus voor prioritaire groepen. Maar welke zijn dat precies, en zullen de werkgevers via hun externe en interne diensten hierin een actieve rol te spelen hebben? Een korte weergave van de huidige stand van zaken. 

Het coronavaccin van Pfizer-BioNTechn werd op 21 december goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en mag worden verdeeld in de Europese Unie. De campagne start op 4 januari, maar waarschijnlijk zal al een eerste bestelling vaccins beschikbaar zijn tussen kerst en nieuwjaar. In eerste fase zullen er 300.000 vaccins beschikbaar zijn, dus voor 150.000 mensen.

Moderna en AstraZeneca-Oxford hebben alle noodzakelijke stappen doorlopen en wachten nog op goedkeuring. Moderna heeft al een aanvraag ingediend bij het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en wacht op goedkeuring van de autoriteiten. Intussen zijn alle drie bedrijven begonnen met de productie. 

Europa heeft daarnaast met nog met drie andere farmabedrijven contracten afgesloten (Janssen Pharmaceutica, CureVac en Sanofi-GSK), maar die zitten nog in de onderzoeksfase. België heeft via Europa ingetekend op vijf koopopties: de vaccins van Pfizer-BioNTech, AstraZeneca-Oxford, Janssen Pharmaceutica en CureVac, en sinds 2 december is ook Moderna aan dit lijstje toegevoegd. Momenteel hebben we genoeg bestellingen voor 11,4 miljoen mensen, maar zeker in het eerste kwartaal van 2021 zullen lang niet al deze vaccins al beschikbaar zijn. 

Wie krijgt prioriteit? 

De Hoge Gezondheidsraad heeft vorige zomer een advies opgesteld over wie prioriteit moet krijgen van zodra de eerste coronavaccins beschikbaar zijn. Er is sprake van drie doelgroepen die, op basis van de beschikbare gegevens en statistische analyses, als eerste aan de beurt moeten komen: 

• Alle gezondheidswerkers: om hun gezondheid en hun beschikbaarheid te garanderen in het geval van een mogelijke volgende golf of pandemie van COVID-19; 
• Alle personen ouder dan 65 jaar; 
• Patiënten in de leeftijdscategorie van 45-65 jaar met de volgende co-morbiditeiten die het risico lopen een ernstige vorm van COVID-19 te ontwikkelen: obesitas, diabetes, hypertensie, chronische cardiovasculaire, long-, nier- en leverziekten, hematologische maligniteiten tot 5 jaar na de diagnose en alle recente vaste kankers (of kankerbehandelingen). 

De vaccinatiecampagne start dus met personeel en bewoners woonzorgcentra voor ouderen, gevolgd door de collectieve zorginstellingen, met inbegrip van de vrijwilligers. Eenmaal vaccinatie eerste prioritaire groep afgerond, wordt overgegaan (op basis van beschikbaarheden vaccins) naar de volgende prioriteitengroepen. 

Naast de CRA-artsen (Coördinerend Raadgevend Artsen, voor de bewoners in woonzorgcentra), zullen de arbeidsartsen van de externe diensten hier een centrale rol in spelen. De externe diensten hebben via Co-Prev gevraagd om ook rekening te houden met een eventuele prioritaire voorrang aan werknemers in essentiële sectoren of functies zoals ook beschreven in het Ministerieel Besluit van 18 maart 2020. Dit om de essentiële productie en dienstverlening te helpen waarborgen, en de epidemische verspreiding van het SARS-CoV-2-virus sneller een halt te helpen toeroepen. 

Task Force 

De overheid is gestart met een interfederale “Task Force” onder leiding van Regeringscommissaris Corona Pedro Facon, die de precieze modaliteiten van de vaccinatiecampagne gaat bekijken. Zo is al beslist dat het vaccin gratis ter beschikking wordt gesteld aan de bevolking, en (ook voor de hoger vernoemde prioritaire groepen) louter op vrijwillige basis. 

De werkgroep zal in haar strategie ook rekening moeten houden met de eigenschappen van de verschillende kandidaat-vaccins. Het vaccin van Pfizer-BioNTech, bijvoorbeeld, moet (op enkele dagen voor het plaatsen na) bij -70°C bewaard blijven. Ook zijn er twee spuitjes nodig om een volledige bescherming te garanderen. En omdat er in de eerste maanden slechts beperkte hoeveelheden van het vaccin beschikbaar zullen zijn, zal men in de genoemde doelgroepen dus aanvullende prioriteiten moeten stellen. 

Of deze campagne zal gebeuren via (onder meer) de interne en externe diensten, is momenteel nog niet zeker en zal dus van meerdere factoren afhangen. Er zal alleszins een andere strategie/verdeling nodig zijn dan doorgaans het geval is voor het influenzavaccin. En hopelijk wordt dit alles voldoende op voorhand uitgeklaard, in tegenstelling tot de griepvaccinatiecampagne van dit jaar.