Benchmarking voor veiligheid opgenomen in norm ISO 45001

Benchmarking is een manier voor organisaties om op een planmatige en gestructureerde wijze van andere organisaties te leren, hier op veiligheidsaspecten. In de kwaliteitskunde is benchmarking een bekend begrip, in de veiligheidskunde is dit minder bekend. Ook voor preventieadviseurs is benchmarking minder bekend. Daarom maar ook omdat benchmarking uitdrukkelijk vermeld wordt in de nieuwe norm ISO 45001:2018 (onder 6. Planning; Maatregelen om risico's en kansen aan te pakken; paragraaf A.6.1.1.) geven wij hier enige toelichting over het principe van benchmarking.

Wat is benchmarking?

Een 'benchmark' komt van de landmeetkunde en is een meetnagel of een referentiepunt. Met benchmarking zoekt u een referentiepunt waaraan u uw eigen bedrijfsactiviteiten kunt spiegelen. Dat punt treedt vervolgens op als uw referentiekader. Benchmarking is het vergelijken van de eigen veiligheidsprestaties, het vergelijken van systemen in organisaties, het vergelijken van eigen processen met die van andere organisaties of tussen verschillende afdelingen of business-units binnen eenzelfde organisatie (= dit laatste noemen we interne benchmarking). Na de vergelijking met de andere organisaties, zullen de verschillen worden geanalyseerd. Waarom doen de andere organisaties het anders en waarom worden andere manieren van werken toegepast, waarom zijn andere organisaties beter op gebied van veiligheid. Door dit onderzoek en analyse, wil men de beste technieken opsporen en gebruiken om zelf te verbeteren. Benchmarking is dus het zoeken naar de 'best practices'. Benchmarking is niet een eenmalig iets. Benchmarking is, mits goed toegepast, een gestructureerd leerproces om eigen prestaties te verbeteren. Bovendien is het een continu proces. Dit vergt voor uw bedrijf enerzijds nogal wat inspanningen, maar het levert u anderzijds ook veel op in de vorm van een continue verbetering van uw prestaties.

Voordelen benchmarking

Benchmarking kent een aantal belangrijke voordelen. Deze sommen wij hierna voor u op.
 

Voordeel 1: u krijgt een objectief beeld van uw positie ten opzichte van andere organisaties.

Door uw bedrijf te vergelijken met andere succesvolle bedrijven krijgt u een goed beeld van de positie van uw organisatie. Bovendien krijgt u inzicht in de vraag hoe deze positie is ontstaan en op welke punten u deze positie kunt verbeteren.

Voordeel 2: u kunt uw interne processen op gebied van veiligheid continu verbeteren.

Het is heel goed mogelijk dat processen in uw bedrijf op zich goed lopen. Bedenk echter wel dat deze bedrijfsprocessen altijd kunnen worden verbeterd. Dat geldt bijvoorbeeld voor het inkoopproces. Hoe verbetert u dit proces? Dit kunt u doen door goed te kijken naar bedrijven die het betreffende proces beter uitvoeren dan uw bedrijf.

Voordeel 3: via benchmarking kunnen realistische doelstellingen worden bepaald.

De praktijk wijst uit dat veel bedrijven doelstellingen vaststellen op basis van intuïtie. Dergelijke doelstellingen zijn niet steeds de beste, gezien het risico dat het gestelde doel nergens op is gebaseerd. Door te kijken naar de prestaties van uw beter presterende concurrenten kunnen realistische doelstellingen worden opgesteld. Hierna kan worden aangeven welke actiepunten moeten worden gepland om deze doelstellingen te bereiken.

Voordeel 4: meer externe gerichtheid (van inside-out naar outside-in).

Veel bedrijven zijn te veel intern gericht. Een uitspraak zoals 'Dat zal allemaal wel, maar bij ons kan dat nu eenmaal niet anders' is hiervoor kenmerkend. Met benchmarking kan aan de medewerkers duidelijk worden gemaakt dat het bij de concurrent anders kan en hoe het komt waarom zij het op bepaalde gebieden beter doen.

Voordeel 5: beter inzicht in uw sterke en zwakke punten.

Een SWOT-analyse wordt opgemaakt om kennis te krijgen over de sterke en zwakke punten van de organisatie. In een SWOT-analyse zet u uw sterktes tegen uw zwaktes af en uw kansen tegen uw bedreigingen. Benchmarking biedt de mogelijkheid om vooral uw sterktes en zwaktes meer te beargumenteren. Met benchmarking wordt aangetoond waar de sterke of zwakke punten zijn.

Nadelen benchmarking

Toch is benchmarking niet altijd even zinvol. Zomaar beginnen met gegevens te verzamelen is niet de juiste manier van werken. Het zoeken naar en vergelijkbaar maken van cijfers, kost veel tijd. Vragen zoals:

• hebben we het hier over hetzelfde bedrijfsproces?
• wat zit er wel en wat niet in de ongevallen die wij willen vergelijken met onze ongevallen?
• hoe komen we aan de door ons gevraagde informatie?
• zijn we echt van plan om de gevonden verbeteringen daadwerkelijk in onze organisatie door te voeren?

Er zijn in de praktijk vaak veel verschillen waarneembaar tussen de eigen organisatie en de organisatie waarmee wordt vergeleken. Bijvoorbeeld in bedrijfsprocessen, risico's en kansen, opleiding van het personeel, verhouding tussen direct en indirect personeel of het machinepark en de automatiseringsgraad van deze machines. Dit is met name het geval wanneer de benchmark buiten de eigen sector wordt gezocht. Hoe groter deze verschillen, des te lastiger benchmarking is toe te passen voor de eigen organisatie.

Geen benchmarking in ISO 14001? 

Tenslotte kan worden opgemerkt dat ISO 14001 geen benchmarking voorziet. Dit is ook logisch omdat in de wetgeving, nl. in Vlarem III, de BBT of Best Beschikbare Technieken zijn opgenomen. Deze BBT's zijn juist door benchmarking bepaald.

Bron

• Jan Dillen, senTRAL Nieuws – 10 juli 2019