Alcohol op de werkvloer: hoe ga je ermee om?

De impact op de werkvloer bij overmatig alcoholgebruik valt niet te ontkennen. Medewerkers onder invloed van alcohol zijn vaker afwezig, minder productief en vaker betrokken bij arbeidsongevallen. Daarom ben je als werkgever verplicht om een preventief alcohol- en drugsbeleid in je organisatie op te zetten. 

Onder invloed naar het werk komen kan niet, dat is duidelijk. Maar wat met een glaasje wijn na een vergadering of een cocktail tijdens een zomerse afterwork? Wat is de verantwoordelijkheid van de medewerker en waar begint die van de werkgever?  

Wij duiken samen in vier concrete scenario’s.   

Scenario 1: Een medewerker komt onder invloed van alcohol op het werk aan.  

Het gebruik van alcohol is een privéaangelegenheid, daar hebben je collega's of leidinggevende geen zaken mee. Maar ook als iemand enkel thuis alcohol nuttigt, is het mogelijk dat die onder invloed op het werk aankomt. Je confronteert de werknemer dus niet met het (vermeende) gebruik van alcohol, maar met de gevolgen daarvan op de werkvloer.  

Jij bent als werkgever immers verantwoordelijk voor een veilige en gezonde werkomgeving voor jouw werknemers. Medewerkers die onder invloed zijn, mag je dus niet laten werken omdat ze een gevaar kunnen vormen voor hun eigen veiligheid en die van anderen.   

Wat zijn de mogelijk gevolgen voor de betrokken medewerker? Allereerst leggen we de nadruk op een preventieve benadering van de alcoholproblematiek en niet gaan we niet meteen over tot sancties of ontslag. Ontslag kan wel wegens zware fout gerechtvaardigd zijn indien het gaat om herhaalde of ernstige feiten van dronkenschap, al moet dit steeds geval per geval worden onderzocht. 

Het is in ieder geval van cruciaal belang dat de regels die in jouw onderneming van toepassing zijn, duidelijk in het arbeidsreglement worden vastgelegd. 

Scenario 2: Om een vergadering af te sluiten, drinken een aantal collega’s een glas wijn.   

Je bent als werkgever niet verplicht om alcohol te bannen binnen jouw organisatie. Er moet wel een preventief alcohol- en drugsbeleid zijn. Wat dit concreet inhoudt, bepaal je zelf, in samenspraak met ondernemingsraad, comité, vakbondsafvaardiging of rechtstreeks met je medewerkers. Elk bedrijf heeft immers zijn eigen opvattingen en cultuur.  

Zorg ervoor dat de regels klaar en duidelijk zijn voor iedereen. Gaan jullie bijvoorbeeld voor nultolerantie, preciseer dan wat je hiermee precies bedoelt. Gaat het om een verbod op het meenemen of nuttigen van producten op de werkplek? Of om systematische sancties wanneer een medewerker onder invloed is? Maak dit dan ook duidelijk. Procedures voor het aanpakken van problematisch gedrag en hulpverlening kunnen ook nuttig zijn.  

Scenario 3: Na het werk besluiten enkele collega’s samen een terrasje te doen.  

Wanneer medewerkers op eigen houtje besluiten om na het werk iets te gaan drinken, is dat hun verantwoordelijkheid en niet die van de werkgever. Indien echter een ongeval op weg naar huis plaatsvindt, is het aan de verzekeraar om te bepalen of het al dan niet als een arbeidsgerelateerd ongeval kan worden beschouwd. Als werknemers nadien weer aan het werk moeten omdat ze bijvoorbeeld oproepbaar zijn, of als zij op het moment dat zij weer aan het werk gaan nog steeds onder invloed zijn, dan geldt scenario 1 hierboven. 

Scenario 4: Tijdens een zomerse afterwork party georganiseerd door de onderneming, worden frisse cocktails geserveerd.   

Is alcoholconsumptie binnen jouw organisatie toegestaan? Dan is het noodzakelijk om regels en een kader met preventiemaatregelen te hebben: bijvoorbeeld op voorhand sensibiliseren, de hoeveelheid alcohol beperken, alcoholvrije dranken/cocktails aanbieden, met alcoholtesters werken, vervoer naar huis regelen, etc. 

De grootste vraag die speelt, is: waar eindigt de verantwoordelijkheid van de werkgever? Viert men feest tijdens de arbeidstijd, dan is er geen discussie mogelijk: de werkgever is aansprakelijk bij een mogelijk ongeval. Is het buiten de werkuren, maar de medewerker heeft op weg naar huis een ongeval, dan kan de werkgever ook aansprakelijk gesteld worden. Dit wordt beschouwd als een ongeval op weg van of naar het werk.  

Wanneer de werkgever op het bedrijfsfeestje vaststelt dat een werknemer dronken is en hem toch met de auto naar huis laat rijden, kan een rechter oordelen dat hij nalatig is geweest. En dan kan dat aanleiding zijn voor een extra schadeclaim ten laste van de werkgever. De nodige voorzorgen nemen als werkgever is dan ook de boodschap.  

Ondersteuning nodig?

Contacteer onze experten.